Ποια είναι η στάση του Θεού σε αυτό το ζήτημα;
Η λέξη «υπερηφάνεια» προέρχεται από την λέξη «υπερφανής» (υπέρ αφανής). Αυτός δηλαδή που φαίνεται πάνω από όλους τους υπόλοιπους, από το ρήμα «υπερφαίνομαι» του οποίου αποτελεί την ιδιότητα. Είναι εύκολα κατανοητό πως εκείνος που δημιούργησε αυτή τη λέξη, ήθελε προφανώς να τονίσει την υπερβολή της προβολής.
Στην καθημερινότητα μας, η υπερηφάνεια θεωρείται αρετή, ενώ η έλλειψή της, χαρακτηρίζει το άτομο ως αναξιοπρεπές και επίσης θεωρείται ως ένδειξη αδυναμίας. Είναι όμως έτσι πραγματικά; Για τον υλικό κόσμο ίσως. Για τον πνευματικό κόσμο όμως τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Έχει λεχθεί πολύ σωστά πως η υπερηφάνεια είναι ίσως η μεγαλύτερη πνευματική ασθένεια. Είναι στη κυριολεξία το άλφα και το ωμέγα της αυτοκαταστροφής ενός ανθρώπου.
Η υπερηφάνεια για παράδειγμα ήταν η αιτία που ο Εωσφόρος έπεσε. Η πτώση του ήταν αποτέλεσμα της υπερηφάνειάς του, «Θα ανέβω στον ουρανό, θα υψώσω τον θρόνο μου πιο πάνω από τα αστέρια τού Θεού· και θα καθίσω επάνω στο βουνό της σύναξης, προς τα μέρη τού βορρά· θα ανέβω επάνω στα ύψη των σύννεφων· θα είμαι όμοιος με τον Ύψιστο» (Ησαΐας 14:13-14).
Η πνευματική διάσταση της υπερηφάνειας δεν αναγνωρίζεται από το κοσμικό σύστημα. Είναι γεγονός πως εκτός κάποιων εξαιρέσεων, ο άνθρωπος που είναι ταπεινός, πέφτει πολύ στα μάτια των άλλων και χαρακτηρίζεται συχνά ως αναξιοπρεπής, ηττοπαθής, απαισιόδοξος και ανθρωπάκι. Αντίθετα ο υπερήφανος αντιμετωπίζεται με σεβασμό, ως άξιο μέλος της κοινωνίας, ωστόσο σημασία γι αυτόν που πιστεύει στον Ιησού, έχει η πνευματική εκδοχή της υπερηφάνειας.
Ο Λόγος του Θεού κάνει πολλές αναφορές στην υπερηφάνεια και γίνεται οδηγός για τον άνθρωπο που πιστεύει. Σε πάρα πολλά σημεία των Γραφών βλέπουμε την αποστροφή Του Θεού στην υπερηφάνεια και την εκτίμηση Του για την ταπείνωση. Την ταπείνωση όχι όπως την εννοούμε εμείς λανθασμένα, αλλά όπως Εκείνος την εκλαμβάνει. Η στάση του Θεού λοιπόν έναντι της ανθρώπινης υπερηφάνειας είναι κάθετα αντίθετη και περιγράφεται από την αρχή της Αγίας Γραφής και συνεχώς, μέχρι το τέλος της.
Από πολύ νωρίς, (αναφορικά με την έκταση της Αγίας Γραφής) παρατηρούμε πως υπάρχουν σαφείς αναφορές κατά της υπερηφάνειας. Ο Θεός προειδοποιεί τον λαό Του: «Και θα συντρίψω την υπερηφάνεια της δύναμής σας· και θα κάνω τον ουρανό σας σαν σίδερο, και τη γη σας σαν χαλκό·» (Λευιτικό 46:19). Σε άλλο σημείο διαβάζουμε: «Όπου μπει υπερηφάνεια, μπαίνει και ντροπή· η σοφία, όμως, είναι με τους ταπεινούς» (Παροιμίες 11:2).
Ξεκάθαρο είναι και το απόσπασμα αυτό στο οποίο διαβάζουμε πως: «Η υπερηφάνεια προηγείται τού ολέθρου, και η υψηλοφροσύνη τού πνεύματος προηγείται της πτώσης» (Παροιμίες 16:18). Αυτός είναι ένας πραγματικός πνευματικός νόμος, θα μπορούσαμε να πούμε. Η Αγία Γραφή μας πληροφορεί πως όταν υπερηφανευόμαστε, αυτό που ακολουθεί είναι ο όλεθρος και η πτώση. Βαριές κουβέντες, θα πει κάποιος. Ίσως. Όμως αυτές οι λέξεις μας αφυπνίζουν και μας υπενθυμίζουν πως δεν πρέπει να είμαστε αλαζόνες, γιατί τελικά θα ντροπιαστούμε.
Όπως υπάρχουν φυσικοί νόμοι, έτσι υπάρχουν και πνευματικοί. Για παράδειγμα ξέρεις πως αν αφήσεις ένα ποτήρι από το χέρι σου, λόγω της βαρύτητας θα πέσει κάτω. Δεν γίνεται διαφορετικά. Είναι ένας φυσικός νόμος αυτός. Έτσι και στη περίπτωσή μας, σχετικά με την υπερηφάνεια, η Αγία Γραφή μας πληροφορεί πως έπειτα ακολουθεί η πτώση. Βεβαίως ισχύει και το αντίθετο, καθώς έχει γραφτεί πως: «Η υπερηφάνεια του ανθρώπου θα τον ταπεινώσει· ενώ ο ταπεινόφρονας θα απολαύσει τιμή» (Παροιμίες 29:23).
Αξίζει πραγματικά να θυμηθούμε κι άλλες Γραφικές αναφορές σχετικά με το ζήτημα. Ο Ησαΐας προφητεύει, «Τα υπερήφανα μάτια τού ανθρώπου θα ταπεινωθούν, και η έπαρση των ανθρώπων θα υποκύψει· και ο Κύριος, μόνος, θα υψωθεί κατά την ημέρα εκείνη. Επειδή, η ημέρα τού Κυρίου των δυνάμεων θα έρθει επάνω σε κάθε αλαζόνα και υπερήφανο, κι επάνω σε κάθε υψωμένο· και θα ταπεινωθεί·» (Ησαΐας 2:11-12). Σε άλλο σημείο πάλι, «Ο Κύριος των δυνάμεων το αποφάσισε αυτό, για να καταντροπιάσει την υπερηφάνεια κάθε δόξας, για να εξευτελίσει κάθε ένδοξο της γης» (Ησαΐας 23:9).
Μπορούμε με ευκολία να πούμε πως ο Θεός είναι σαφέστατος αναφορικά με την υπερηφάνεια και οι σχετικές αναφορές της Βίβλου είναι πραγματικά καταιγιστικές. Ο Ιερεμίας επίσης προφητεύει, «Έτσι λέει ο Κύριος: Μ’ αυτό τον τρόπο θα φθείρω την υπερηφάνεια του Ιούδα, και τη μεγάλη υπερηφάνεια της Ιερουσαλήμ» (Ιερεμίας 13:9). Ενώ συγκλονιστικό είναι και το απόσπασμα από τις προφητείες του Αβδιού, που ταιριάζει απόλυτα στον άνθρωπο του σήμερα. Τον άνθρωπο που έχοντας κάνει μεγάλα βήματα επιστημονικής προόδου, έχοντας μάλιστα επεκταθεί και έξω από τον πλανήτη που ζει, έχει σχεδόν ξεχάσει πως είναι άνθρωπος και συχνά δεν αναγνωρίζει τον Δημιουργό του. Το απόσπασμα αυτό λοιπόν άνετα απευθύνεται σε ολόκληρη την ολοένα και πιο αλαζονική ανθρωπότητα, κατακεραυνώνοντας την έπαρσή της: «Η υπερηφάνεια της καρδιάς σου σε απάτησε, εσένα που κατοικείς στα κοιλώματα των γκρεμών, του οποίου η κατοικία είναι ψηλή, που στην καρδιά σου λες: Ποιος θα με κατεβάσει στη γη; Αν σταθείς μετέωρος σαν τον αετό, και αν βάλεις τη φωλιά σου ανάμεσα στα αστέρια, και από εκεί θα σε κατεβάσω, λέει ο Κύριος». Δεν υπάρχει κανένα περιθώριο αμφισβήτησης της εναντίωσης του Θεού στην υπερηφάνεια. Οι αναφορές είναι πραγματικά πάρα πολλές και όλες στην ουσία λένε το ίδιο πράγμα. Ένα βροντερό όχι σε κάτι που εμείς θεωρούμε αρετή.
«Ο Θεός στους υπερήφανους αντιτάσσεται, στους ταπεινούς όμως δίνει χάρη» (Ιάκωβος 4:6). Αυτή είναι η αντίδραση Του Θεού στους υπερήφανους, μας λέει ο Ιάκωβος στην επιστολή του. Μα δεν αποτελεί αρετή για τον Θεό η υπερηφάνεια μας; Φυσικά και όχι. Ο Θεός μας ζητά το εντελώς αντίθετο. Να είμαστε ταπεινοί και απλοί σαν τα παιδιά. Υπάρχει κάποια εξαίρεση σε αυτό όμως; Υπάρχει μια και μοναδική. Ο Απόστολος Παύλος αφήνει ένα «παραθυράκι» σε αυτούς που καυχώνται. Δεν υπάρχει δεύτερο, ούτε τρίτο. Υπάρχει μοναχά ένα κι αυτό βλέπει… ψηλά.
Ο άνθρωπος δεν μπορεί να καυχάται για τίποτα, γιατί τίποτα δεν του ανήκει στη πραγματικότητα και τίποτα δεν μπορεί να πετύχει από μόνος του. Ακόμα και η ύπαρξή του η ίδια, οφείλεται στον δημιουργό Θεό που αν αποσύρει την εύνοια Του, ο άνθρωπος παύει να υφίσταται. Πριν αναφέρουμε τον ένα και μοναδικό λόγω για τον οποίο μπορούμε ως άνθρωποι να είμαστε υπερήφανοι, να θυμηθούμε τα λόγια Του Ιησού Χριστού που είπε πως, «Εγώ είμαι η άμπελος, εσείς τα κλήματα· εκείνος που μένει ενωμένος μαζί μου, και εγώ μαζί του, αυτός φέρνει πολύ καρπό· επειδή, χωρίς εμένα δεν μπορείτε να κάνετε τίποτε» (Ιωάννης 15:5).
Αφού λοιπόν χωρίς Εκείνον δε μπορούμε να κάνουμε τίποτα, δεν υπάρχει και λόγος να φουσκώνουμε από υπερηφάνεια. Αυτό έρχεται να μας πει και ο απόστολος Παύλος. Αυτό είναι το «παραθυράκι» που αφήνει σχετικά με το ζήτημα, «ώστε, όπως είναι γραμμένο: «Εκείνος που καυχάται, στον Κύριο ας καυχάται» ( Ά Κορινθίους 1:31). Ο μοναδικός λόγος που μπορούμε να καυχηθούμε για κάτι, είναι Αυτός ο Θεός στον οποίο χρωστάμε και την ύπαρξη μας. Ο Ιησούς. Πιστεύεις σε Αυτόν; Μπορείς να είσαι υπερήφανος. Δε θα σε ντροπιάσει ποτέ.
Αντίθετα με τα όσα νομίζουμε λοιπόν ή πιστεύουμε, ο Ιησούς, σε όλη τη διάρκεια της δημόσιας δράσης Του, μίλησε ανοιχτά και έκανε σαφές το ότι ζητούμενο για Εκείνον, δεν είναι η υπερηφάνεια αλλά η ταπεινότητα. Μα να γίνω ταπεινός; Ανθρωπάκι; Θα πει κάποιος. Ας μη σκεφτόμαστε έτσι. Αυτή είναι μια καθαρά ανθρώπινη σκέψη, βασισμένη στον εγωισμό και την αλαζονεία μας. Ο Θεός σαφώς και σκέφτεται διαφορετικά, συνεπώς και τα όσα μας ζητά, φαντάζουν παράξενα στους περισσότερους ανθρώπους αν όχι σε όλους.
Εκεί που εμείς αναζητούμε δόξα και υπερηφάνεια, Εκείνος μας ζητά να ταπεινωθούμε και να Του μοιάσουμε στην πραότητα. Μας καλεί να μάθουμε από Εκείνον. Γιατί να μάθουμε; Απλά για να ξέρουμε; Όχι φυσικά. Θέλει να τον μιμηθούμε, στο βαθμό που μπορούμε τουλάχιστον, «Σηκώστε επάνω σας τον ζυγό μου, και μάθετε από μένα· επειδή, είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά· και θα βρείτε ανάπαυση μέσα στις ψυχές σας» (Ματθαίος 11:29).
Αν θα μπορούσε κάποιος να είναι υπερήφανος, αυτός σίγουρα θα μπορούσε να είναι ο Ιησούς, για πολλούς λόγους. Αντίθετα όμως, δίδαξε την ταπεινότητα. Είναι αυτός που ήρθε στον κόσμο μας, όχι με δόξα και πολυτέλεια αλλά με περίσσευμα ταπεινότητας, μέσα σε μια φάτνη (Λουκάς 2:7). Είναι Αυτός που αν και θεράπευσε, ανέστησε νεκρούς, ευεργέτησε τον άνθρωπο με κάθε τρόπο, δεν αποδέχτηκε τη δόξα, αλλά επέλεξε την ταπεινότητα.
Θα μπορούσε πολύ εύκολα να αποκαλύψει την Θεϊκή Του ιδιότητα αλλά το απέφυγε ξανά και ξανά, (Μάρκος 1:34,44). Είναι Αυτός που έπλυνε τα πόδια των μαθητών Του, (Ιωάννης 13:13-14). Αυτός που δεν θέλησε να τον χρίσουν βασιλιά, «Ο Ιησούς, λοιπόν, επειδή γνώρισε ότι πρόκειται να έρθουν, και να τον αρπάξουν για να τον κάνουν βασιλιά, αναχώρησε πάλι στο βουνό αυτός μόνος» (Ιωάννης 6:15). Οποιοσδήποτε άλλος στη θέση Του, όχι μόνο δε θα λειτουργούσε έτσι αλλά θα επιδίωκε και με κάθε τρόπο τη δόξα. Ο Ιησούς όμως, για να μας δείξει τον δρόμο, έμεινε ταπεινός μέχρι τέλους.
Πια ήταν η ανταμοιβή Του γι αυτήν την ταπεινότητά Του; Μα η ημέρα που ολόκληρη Ρωμαϊκή φρουρά, γραμματείς, Φαρισαίοι και απλοί άνθρωποι, πήγαν στον τάφο, τον έψαχναν και δε τον έβρισκαν. Ο Χριστός λοιπόν δοξάστηκε και μάλιστα με τον απόλυτο και ύψιστο τρόπο, μέσα από την ταπείνωση Του. Αυτή η ανταμοιβή περιμένει κι εμάς αν είμαστε και μείνουμε ταπεινοί.
Ας μη ξεχνιόμαστε. Το διακύβευμα δεν είναι ο περιορισμένος χρόνος μας στη Γη, αλλά το αιώνιο μέλλον μας, σύμφωνα με τις υποσχέσεις της Καινής Διαθήκης του ίδιου του Ιησού Χριστού. Ας αποτινάξουμε λοιπόν την υπερηφάνεια από τη καρδιά μας και ας θυμόμαστε την Γραφή, που λέει: «Αλλά, μεγαλύτερη χάρη δίνει ο Θεός, γι’ αυτό λέει: “Ο Θεός στους υπερήφανους αντιτάσσεται, στους ταπεινούς όμως δίνει χάρη”» (Ιάκωβος 4:6).
Βιβλικός επισκέπτης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου